ဂ်ဳိးျဖဴေရပိုက္လိုင္းတြင္ အီးကိုလိုင္ေခၚ ပိုးတစ္မ်ဳိးပါဝင္မႈ သိပ္သည္းဆမ်ားေနမႈႏွင္႔ပတ္သက္ၿပီး ဂယက္ထသြားေစေသာ သတင္းေလးတစ္ပုဒ္ ဖတ္လိုက္ရသည္။
ထိုသတင္းႏွင္႔ ပတ္သက္၍ ယခင္က်န္းမာေရးဌာနတြင္ ရာထူးႀကီးတာဝန္တစ္ခု ထမ္းေဆာင္ခဲ႔ဖူးၿပီး ယခုလည္း လုပ္ငန္းႀကီးတစ္ခုကို ဦးေဆာင္ေနသူ မိတ္ေဆြတစ္ဦးက
"လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ေလာက္ကထဲက JICA စီမံကိန္းက ဂ်ပန္ ပါေမာကၡတစ္ေယာက္၊ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမနဲ႕ကပ္လွ်က္ ဟိုတယ္တစ္ခုက ေရပိုက္ေခါင္းထဲကေရကို Test Kit ေခၚတဲ႔ ဓာတ္ခြဲပစၥည္းတစ္ခုနဲ႔စမ္းတာ အီးကိုလိုင္ပိုး (E.coli) ပါ၀င္မႈက တအားျမင့္ေနလို႔ အႀကံျပဳဖူးတာ႐ွိတယ္"
"ဒါေပမယ့္ ဂ်ဳိးျဖဴပိုက္လိုင္းက အိုမင္းၿပီး အေပါက္အျပဲေတြ႐ွိတယ္။ အဆက္ေတြကမလုံ။ ၿပီးေတာ႔ ေရျဖန့္စနစ္က အဆက္မျပတ္ေပးတဲ့စနစ္မဟုတ္ေတာ့ ပင္ရင္းမွာ ဘယ္ဆေလာက္ပဲသန့္စင္ထားထား အဆံုးသတ္ သံုးတဲ႔သူေတြဆီမွာက် အီးကိုလိုင္ပိုး (E.coli) မ်ားတာပဲ"
"ေနာက္တစ္ခုက ရန္ကုန္ကလူေနထူထပ္ေတာ့ မိလႅာကန္စနစ္နဲ႔အလုပ္မျဖစ္ဘူး။ ေနာက္ မိလႅာကန္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ေဆာက္လုပ္ပုံနည္းမမွန္ေတာ့ အလုပ္လုပ္ပံုလည္း စနစ္မက်ၾကဘူး"
"တကယ္က မိလႅာကန္က ထြက္လာတဲ႔ ေရဆိုးေတြကို မိလႅာပိုက္ၾကီးေတြနဲ႔ ေရဆိုးသန္႔စင္စက္ရုံကို ပို႔ျပီး ျပန္သန္႔စင္၊ သန္႔စင္ျပီးေရကို စြန္႔ထုတ္၊ အညစ္အေၾကးခဲကိုက် ေျမၾသဇာလုပ္ႏိုင္မွ မစင္ကတဆင္႔ ကူးစက္ႏိူင္မယ္႔ ၀မ္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ေရာဂါေတြအျပင္ အသဲေရာဂါ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါေတြကို တားျမစ္ႏိုင္မယ္"
"ဒါေပမယ္႔ အခု လက္ရွိပါေနတဲ႔ ပိုးပမာဏက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏိုင္ငံသားေတြအတြက္ေတာ႔ သိပ္မႈေလာက္စရာ မရွိဘူး ေျပာရမွာပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ဒီေလာက္အတြက္ ခုခံႏိုင္ရည္ေတြ ရွိၿပီးသားေလ။ ေျပာရရင္ေတာ႔ ဒီပမာဏေလာက္ေရာဂါပိုးကို ခံႏိုင္ရည္ ျမင္႔ေနတယ္ဆိုရမွာေပါ႔ဗ်ာ။ အဲ… ဒါက ေကာင္းက်ဳိးကို ရည္ၿပီး ေျပာတာ၊ ဒါနဲ႔အတူတြဲပါလာတဲ႔ ဆုိးျပစ္ကို ေျပာရရင္က် လူမွာအဲဒီလို ေရာဂါပိုးကို ခံႏိုင္ရည္ ျမင္႔ေလေလ၊ ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနဲ႔ ဆိုင္ရာေတြမွာ နိမ္႔ပါးသြားေလေလပဲ"
မိတ္ေဆြရဲ႕ ေနာက္ဆံုးစကားအဆံုးမွာ ကၽြန္ေတာ္႔အတြက္ အေတြးမ်ားစြာပြားရသည္။
ခံႏိုင္ရည္စြမ္းျမင္႔ေလေလ၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈဆိုင္ရာေတြမွာ နိမ္႔က်နည္းပါးေလေလတဲ႔။ သူက ဒါကို က်န္းမာေရး႐ႈေထာင္႔သက္သက္မွ ေျပာခဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္။ ခႏၶာကိုယ္သည္ ျပင္ပမွ ဝင္လာေသာ ေရာဂါပိုးအမ်ဳိးမ်ဳိးကို ခံႏိုင္ရည္ျမင္႔ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ရေလေလ၊ ဖြံ႔ျဖိဳးႀကီးထြားမႈႏွင္႔ ဆိုင္ရာေတြမွာ ယုတ္ေလွ်ာ႔သြားေလေလဆိုသည့္ သေဘာ။
ေၾကာက္စရာေကာင္းေသာ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း ငါသည္ ငါတို႔ႏိုင္ငံမွာ ဘယ္ေလာက္ေနပူပူ၊ ဘယ္ေလာက္ဖုန္ထူထူ မက်န္းမမာမျဖစ္။ လမ္းေဘးေရအိုးစင္က ေရကိုေသာက္ေသာ္မွ ဘာမွမျဖစ္။ ငါတို႔သည္ ေတာ္ရံုေရာဂါပိုးကို ခံႏိုင္ရည္ရွိေသာ သူမ်ားျဖစ္သည္ဟု ကိုယ္႔ဟာကိုယ္ တလြဲ ဂုဏ္ယူခဲ႔ဖူးသည္။
သုိ႔ေသာ္ တကယ္႔အျဖစ္မွာက ဒီလိုမဟုတ္။ ဝင္လာေသာ (သို႔မဟုတ္) ကိုယ္႔ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ရွိေန ျဖစ္ေနေသာ အေမွာင္႔ေရာဂါပိုး၏ ဒဏ္ကို ခံရင္းခံရင္း ခံႏိုင္ရည္ ျမင္႔လာျခင္းႏွင္႔အတူ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ခႏၶာကိုယ္ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈျဖစ္စဥ္ေတြကို စေတးေပးလိုက္ရသည္။ ခႏၶာကိုယ္ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈေတြ တန္႔သြား၊ တံု႔သြားရသည္။ မိတ္ေဆြက ဒီသေဘာကို ရွင္းျပျခင္းျဖစ္သည္။
ဤမွာ အေမွာင္႔ေရာဂါးပိုးဆိုတာႏွင္႔ ခံႏိုင္ရည္ဆိုသည္တို႔ကို ဆက္လက္အေတြးပြားမိသည္။
အေမွာင္႔ဆိုသည္ မလိုလားအပ္ေသာ၊ ဖ်က္ဆီးတတ္ေသာ သေဘာျဖစ္ၿပီး၊ ခံႏိုင္ရည္ဟူသည္ ထို အေမွာင္႔တို႔က ဝင္ေရာက္ေႏွာင္႔ယွက္လာသည္ကိုမွ မမႈ၊ မတုန္မလုပ္ ခံႏိုင္လာၿပီး မတံု႔ျပန္ေတာ႔ျခင္းကို ဆိုလိုသည္။ ေရာဂါပိုးအေနျဖင္႔ ဆိုရမည္ဆိုလွ်င္ ထိုေရာဂါပိုးဝင္လာပါလွ်က္ မတံု႔ျပန္ေတာ႔ျခင္းသည္ ခံႏိုင္ရည္ ရွိလာျခင္း (ဝါ) ထိုေရာဂါပိုးေၾကာင္႔ မဖ်ားမနာေတာ႔ျခင္းျဖစ္သည္။
ဤျဖစ္စဥ္မွ ဆင္႔ပြား၍ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တုိင္းျပည္ ႏိုင္ငံအေရးကို ေမွ်ာ္ေတြးၾကည့္လိုက္ၾကပါဦးစို႔။
ဥပမာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္း လိုင္းကားေတြ က်ပ္ေသာ ကိစၥတြင္ ပံုမွန္ျဖစ္သင္႔သည္မွာ လိုင္းကားဟူသည္ (အျခားဖြံ႔ၿဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံမ်ားနည္းတူ) ေလွ်ာေလွ်ာလ်ဴလ်ဴ ေခ်ာင္ေခ်ာင္ခ်ိခ်ိ ပံုမွန္လြယ္ကူစြာ သြားလာႏိုင္ရမည့္ အမ်ဳိးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လိုင္းကားမ်ားတြင္ ရွိေနေသာ အေမွာင္႔ပေယာဂကား ကားက်ပ္ျခင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား ရိုင္းျပျခင္း၊ လမ္းေၾကာမ်ား ပိတ္ျခင္း စသည္တို႔ျဖင္႔ စံုလွသည္။ အမွန္ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔သည္ ထိုအေမွာင္႔ ပေယာဂမ်ား၏ ဒဏ္ကို ခံစားတံု႔ျပန္ၾကရေပမည္။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ထိုဒဏ္ေတြကို ခံရင္းခံရင္း ခံႏိုင္ရည္ေတြ ျမင္႔လာသည္။ ၾကာေသာအခါ လိႈင္းကားက်ပ္ျခင္းသည္ အေမွာင္႔ပေယာဂတစ္ခုဆိုတာထက္ ပံုမွန္ျဖစ္ေနက် တစ္ခုလို ျမင္လာသည္။ ထုိျဖစ္စဥ္ကို ခံႏိုင္ရည္ျမင္႔လာျခင္းဟု ဆိုရေပမည္။
ထိုသုိ႔ ခံႏိုင္ရည္ ျမင္႔လာျခင္းေၾကာင္႔ အခုေနာက္ပိုင္း လိႈင္းကားက်ပ္သည့္ ကိစၥကို ေတာ္မ်ားမ်ားေသာ သူမ်ားက တရားဝင္ ဖ်ားနာမျပေတာ႔။ တစ္နည္းဆိုရေသာာ္ တာဝန္ရွိသူမ်ားကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေစာဒကမတက္ေတာ႔။ အကယ္၍ အမ်ားစုကသာ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ ေစာဒကတက္ေနမည္ဆိုလွ်င္ တာဝန္ရွိသူတို႔မွာ တစ္ခုခုကို ျပဳၾကရေတာ႔မည္မွာ ဧကန္။ ေရာဂါေၾကာင္႔ မိမိကိုယ္မွာ ဖ်ားနာမႈမ်ားလာေသာ လူသည္ ေဆး႐ံုးေဆးခန္း ေျပးၾကရမည့္ သေဘာပါေပ။
သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔၏ လိုင္းကားႏွင္႔ ပတ္သက္ေသာ ခံႏိုင္ရည္က သူတကာႏိုင္ငံေတြထက္ ျမင္႔သည္။ ဒီေတာ႔လည္း လိုင္းကားက်ပ္တာေလာက္ကို ဘယ္သူမွ စကားထဲလုပ္ၿပီး မေျပာေတာ႔ ။ အေရးအရာ မလုပ္ေတာ႔။ ခံႏိုင္ရည္ရွိလာသည္။ ထုိအတြက္ ဆုိးက်ဳိးကား ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ သြားေရးလာေရးေတြခက္ၿပီး၊ လိုင္းကားေပၚမွာ အခ်ိန္ေတြကုန္သည္။ ထိုအတြက္ ဆိုင္ရာေနရာေတြမွာ ဖြံ႔ျဖိဳးမႈ ေနာက္က်ကုန္ေတာ႔သည္။
ထိုမွတစ္ဆင္႔တက္၍ တိုင္းျပည္ႀကီးတစ္ခုလံုးႏွင္႔ အစိုးရလုပ္သူတို႔ကို ၾကည့္ၾကပါဦးစို႔။ ႏိုင္ငံ႔ေခါင္းေဆာင္ ဆိုသူတို႔ ေပါက္ကရလုပ္သည္။ ေပါက္ကရ ေျပာၾကသည္။
သူတုိ႔အျပဳအမူ၊ သူတို႔စကားေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ လူ႔မႈကြန္ယက္ေတြေပၚမွာ၊ သတင္းစာ ဂ်ာနယ္ေတြထဲမွာ ျမင္ရေတြ႔ရၿပီး ဟာသအေနျဖင္႔သာ သေဘာထားဖတ္႐ႈၾကတာ ေတြ႔ရမ်ားၿပီး မည္သူ႔မွ် ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္တာမ်ဳိးမရွိ။ ဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲမ်ားကလည္း အေရးယူတာမ်ဳိး မရွိ။ အားလံုးသည္ မိမိတို႔ႏိုင္ငံႏွင္႔ ပတ္သက္ၿပီး ေပါက္ကရလုပ္ေသာ အျပဳအမူ၊ ေပါက္ကရဆုိေသာ အေျပာအဆိုေတြမွာ ခံႏိုင္ရည္ခပ္ျမင္႔ျမင္႔ ရွိထားၾကသည္။ ထိုသည္ကို ခြင္႔လြတ္စိတ္ဟု တလြဲေခါင္းစဥ္တပ္ၾကသည္။ ခံႏိုင္ရည္ရွိတာ ေကာင္းပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအတြက္ တုိင္းျပည္မွာ တလြဲေျပာ တလြဲျပဳေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ အျပဳအေျပာေတြေၾကာင္႔ ဖြဲ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈမွာ က်ဆင္းလာရေတာ႔သည္။ ျပည္သူမ်ား ခံႏိုင္ရည္ျမင္႔မားလာမႈအတြက္ ေပးဆပ္လိုက္ရေသာ (တစ္နည္း) စေတးလိုက္ရေသာ ဖြဲ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈပါေပ။
ခံႏိုင္ရည္ရွိျခင္းသည္ မည္မွ်ေကာင္းပါသနည္း။ ခံႏိုင္ရည္ေၾကာင္႔ လူေတြမွာ စိတ္သက္သာသည္။ ေရာဂါကို ခံႏိုင္စြမ္းရွိလာျခင္းေၾကာင္႔ အေတာ္အသင္႔ေရာဂါမျဖစ္၍ ခႏၶာကိုယ္ သက္သာသည္။ ေန႔စဥ္ ေတြ႔လာရသမွ် ၾကံဳလာရသမွ် မျဖစ္သင္႔မျဖစ္ထုိက္ရာရာ အေမွာင္႔ပေယာဂ အစံုကို ခံႏိုင္ရည္ျမင္႔လာျခင္းႏွင္႔အတူ အဆင္မေျပေသာ လက္ရွိအေနအထားႀကီးမွာ ေနေပ်ာ္လာသည္။ သုိ႔ေသာ္ ထိုခံႏိုင္ရည္ျမင္႔မာလာမႈေၾကာင္႔ပင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေပးဆပ္လုိက္ရေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြ မည္မွ် ရွိပါၿပီနည္း။
ဂ်ဳိးျဖဴေရပိုက္ကေပးေသာ ခံႏိုင္ရည္အေတြးကို ေန႔စဥ္ေတြ႔ၾကံဳေနရေသာ ကိစၥအမ်ားစုမွအစ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ထိ အေတြးပြားမိေသာအခါ စိတ္ေမာစရာေကာင္းတာေတာ႔ အမွန္။
(ျမန္မာ႔ဥဒါန္းဂ်ာနယ္)
ေအာင္မ်ဳိးသူလြင္
